Uzayda Ağlamak Mümkün mü?

Ağlamak, vücudun duygusal bir denge kurma yöntemi olarak bilinse de, fizyolojisi hala tam olarak çözülebilmiş değil. Astronotlar da uzay görevleri sırasında, örneğin Dünya'yı yörüngeden görmenin verdiği hayranlık veya aile özlemi gibi nedenlerle, duygusal anlar yaşayabilirler. Peki, yerçekimsiz bir ortamda ağladıklarında gözyaşlarına ne olur?

Cevap, Dünya'dakinden çok farklı. Gözyaşları yanaklardan aşağı süzülmez; bunun yerine göze yapışıp kalır ve bir miktar batma hissine neden olur.

Bir Astronotun Deneyimi: Chris Hadfield

2013 yılında, Kanadalı astronot ve Uluslararası Uzay İstasyonu (UUİ) komutanı Chris Hadfield, bu merak edilen soruyu sosyal medya üzerinden yanıtladı. Hadfield'in açıklaması netti:

"Uzayda ağlayabilir misiniz? Evet, gözleriniz yaş üretiyor ancak bu yaşlar bir 'sıvı topu' olarak göze yapışıyor. Hatta biraz batma hissi veriyor. Yani, uzay gözyaşları akmıyor."

Gözyaşları Neden Acı Veriyor?

Gözyaşlarının uzayda neden batma hissine yol açtığı tam olarak bilinmese de, güçlü bir teori mevcut. Frontiers in Psychology dergisinde 2023'te yayımlanan bir çalışma, UUİ mürettebatının %30'undan fazlasının "kuru göz sendromu" ve gözde yabancı cisim hissi gibi şikayetler yaşadığını ortaya koydu.

Astronotların gözleri uzay ortamında zaten daha kuru olma eğilimindedir. Bu nedenle, ağlama sırasında salgılanan gözyaşının, normalde kuru olan korneayı aniden nemlendirmesi, Hadfield'in bahsettiği "batma" veya "acıma" hissine yol açıyor olabilir.

Gözyaşı Birikirse Ne Olur?

Chris Hadfield, bu durumu göstermek için 2013'te bir video da yayınladı. Gözüne bir miktar içme suyu damlatarak ağlamayı simüle etti. Su, beklendiği gibi akmadı, göz çevresinde birikerek büyüyen bir kütle oluşturdu.

Hadfield'e göre, eğer ağlamaya devam ederseniz, bu su topu şu sonuçlara yol açabilir:

• Büyüyerek burnunuzun üzerinden diğer gözünüze geçebilir.
• Yavaşça buharlaşabilir.
• Yüzünüze yayılabilir.
• Veya bir havluyla silmeniz gerekir.

Eski mekik astronotu Ron Parise ise (Bad Astronomy aracılığıyla), bu gözyaşı küresinin yeterince büyümesi halinde yüzden ayrılarak etrafta serbestçe süzülen bir damlacık haline gelebileceğini belirtiyor.

Neden Gözyaşları Akmıyor? Fiziksel Açıklama

Gözyaşlarımız; buharlaşmayı önleyen yağlı bir dış katman, nemlendiren sulu bir orta katman ve göze yapışmayı sağlayan bir mukus iç katmandan oluşur. Ancak temel bileşeni çoğunlukla sudur.

Dünya'da yerçekimi, suyu (yağmur, nehirler veya bardağınızdaki su gibi) her zaman aşağı doğru çeker. Gözyaşlarımızın yanaklarımızdan süzülmesinin nedeni bu kuvvettir.

Ancak sıfır yerçekimi (veya daha teknik olarak mikro yerçekimi) ortamında, bu aşağı yönlü kuvvet ortadan kalkar. Sıvılar, yüzey geriliminin etkisiyle bir arada kalma ve en yakın yüzeye tutunma eğilimindedir. Bu nedenle, çoğunluğu su olan gözyaşları, astronotların yüzünden akmak yerine, birleşerek göz çevresinde birikir.

Sonuç

Teknik olarak evet, astronotlar uzayda ağlayabilir. Ancak bu, Dünya'daki "gözyaşı dökme" eyleminden çok farklı bir deneyimdir. Yerçekimi olmayınca gözyaşları akıp gitmez, bunun yerine gözde biriken rahatsız edici bir sıvı topuna dönüşür.