Gökyüzündeki Uçakları Telefonunuzda Canlı İzlemenin Sırrı: ADS-B
Flightradar24 uygulamasıyla gökyüzündeki neredeyse tüm uçakları gerçek zamanlı olarak görebilmenizi sağlayan sihirli teknolojinin adı ADS-B (Automatic Dependent Surveillance–Broadcast), yani Otomatik Bağımlı Gözetim-Yayını'dır.
Bu teknoloji, uçakların kendi transponderlerinden (sinyal yanıtlayıcı) yayınlanan canlı sinyalleri toplayan ve bu sinyalleri devasa bir küresel alıcı ağı aracılığıyla akıllı telefonunuza ileten, kitle kaynaklı (crowdsourced) bir anlık takip sistemine dayanır.
ADS-B Nedir ve Nasıl Çalışır?
ADS-B, uçakların kendi konumlarını aktif olarak yayınlamasına dayanan modern bir gözetim teknolojisidir. Sistem şu şekilde çalışır:
- Yayın: ADS-B ile donatılmış her uçak, kimliğini, hassas GPS tabanlı konumunu, irtifasını, hızını ve yönünü 1090 MHz frekansı üzerinden (ve bazen ABD'de 978 MHz) otomatik olarak yayınlar.
- Şifresiz Veri: Bu yayınlar şifresiz ve halka açıktır. Bu, uygun bir alıcıya sahip olan herkesin (havaalanları, hobi sahipleri ve Flightradar24 gibi şirketlerin) bu verileri toplayıp çözebileceği anlamına gelir.
- Anlık Güncelleme: Uçaklar bu verileri saniyede birkaç kez gönderir. Bu, geleneksel radarlardan çok daha hızlı ve daha hassas bir canlı takip sağlar.
Flightradar24 Veriyi Nasıl Topluyor? Kitle Kaynağının Gücü
Flightradar24'ün başarısının anahtarı, dünya çapında dağıtılmış 50.000'den fazla yer alıcısından oluşan devasa ağıdır. Bu alıcıların büyük çoğunluğu, havacılık meraklıları tarafından gönüllü olarak işletilmektedir.
Bir uçaktan gelen ADS-B sinyali bu yer alıcılarından biri tarafından yakalandığında, veriler gerçek zamanlı olarak Flightradar24'ün sunucularına iletilir ve hem web sitesinde hem de mobil uygulamada haritalar üzerinde görselleştirilir.
Peki ya okyanusların veya uzak bölgelerin üzerindeki uçaklar? Uçaklar yer alıcılarının menzilinden çıktığında, özel donanımlı uydular bu sinyalleri uzaydan yakalayarak küresel kapsama alanını büyük ölçüde artırır.
Canlı Konumlar Telefonunuza Nasıl Ulaşıyor?
Akıllı telefonunuz, uçaklardan gelen ADS-B sinyallerini doğrudan almaz. Süreç şöyle işler:
- Sunucu Bağlantısı: Telefonunuz, internet üzerinden Flightradar24'ün merkezi sunucularına bağlanır.
- Veri Akışı: Sunucular, dünya çapındaki tüm alıcılardan ve uydulardan gelen birleştirilmiş verileri işler ve bu veriyi size internet üzerinden "aktarır" (stream eder).
- Uygulama Özellikleri: Uygulama, telefonunuzun GPS, pusula ve kamera sensörlerini kullanarak Artırılmış Gerçeklik (AR) özelliği sunar. Kameranızı gökyüzündeki bir uçağa doğrulttuğunuzda, uygulama o uçağın canlı ADS-B verilerini ekranınıza yansıtır.
Haritadaki herhangi bir uçağa dokunarak, uçağın kendi yayını tarafından sağlanan uçuş numarasını, kalkış ve varış yerini, uçak tipini, rotasını, irtifasını ve hızını anında görebilirsiniz.
ADS-B Neden Devrim Niteliğinde?
ADS-B teknolojisi, havacılıkta görünürlüğü, güvenliği ve verimliliği kökten artırmıştır.
- Geleneksel radarlar güçlü merkezi istasyonlar gerektirir ve arazi yapısı ya da mesafe nedeniyle engellenebilir. ADS-B ise çok daha yüksek doğruluk ve sıklıkta, küresel kapsama alanıyla çalışır.
- Hem hava trafik kontrolörleri hem de halk, uçak konumları hakkında saniyelik güncellemeler alır.
- Basit bir alıcıya veya uygulamaya sahip olan herkes; ticari uçuşları, (güvenlik nedeniyle kapatılmamışsa) askeri uçakları, özel jetleri ve hatta helikopterleri gerçek zamanlı olarak "görebilir".